Kent planı yargıda

Akın Bodur/İskenderun
İskenderun kent merkezi ve yakın çevresine yönelik hazırlanan 1/1000 Ölçekli İlave ve Revizyon Uygulama İmar Planına karşı yapılan itirazları, İmar Komisyonu'nun 180 sayfalık raporla karara bağlayan İskenderun Belediye Meclisi kararı yargıya taşındı. Komisyonun kararı mecliste 'okunmuş kabul edilmiş' ve açıklanmamıştı. Karar, Hatay Büyükşehir Belediye Meclisi'nde de kabul edilmişti. Mimar Ercüment Kimyon, 29 sayfalık dilekçesiyle İskenderun Belediyesi ve Hatay Büyükşehir Belediyesi kararlarına karşı dava açtı. Kimyon, İskenderun kent merkezi ve yakın çevresine yönelik hazırlanan 5.Etap 1/1000 Ölçekli İlave ve Revizyon Uygulama İmar Planının tamamına karşı iptal davası açtı. Dava başvurusu Hatay 5. İdare Mahkemesi tarafından kabul edildi. 
Kimyon, dava başvurusuna ilişkin yaptığı değerlendirmede, "06 Şubat 2023 tarihli depremlerden sonra hazırlanan Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından 26.10.2024 tarihine onaylanan  kent merkezindeki 2.776 hektar alana ait Mikto Bölgeleme Etüd Raporu varken, 2018 tarihli güncelliğini yitirmiş olan mikro bölgeleme raporuna göre yerleşim yeri kararları verilemez. Bu nedenle revizyon imar planının yeniden yapılması zorunludur" görüşünü ifade etti.

Plan işlemlerinde yürütmenin durulmasını istedi

İskenderun kent merkezi ve yakın çevresine yönelik hazırlanan 1/1000 Ölçekli İlave ve Revizyon Uygulama İmar Planının 21 Şubat  2025 tarihinde askıya çıktığını, 23 Mart 2025 tarihinde de askıdan indirildiğini, plara karşı 19 Mart'ta itiraz ettiğini ancak bir aylık sürede yanıt verilmediği için zimni olarak red edilmesi üzerine idari işlemin iptali ve dava konusu tüm işlemlerde yürütmesinin durdurulmasını talep eden Kimyon, İskenderun merkezi ve yakın çevresini kapsayan İskenderun Belediye Meclisinin 11.06.2013 tarih ve 66 sayılı kararıyla onaylanmış olan 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planı ile İskenderun Belediye Meclisinin 11.06.2013 tarih ve 67 sayılı kararıyla onaylanan 1/1.000 ölçekli Revizyon Uygulama İmar Planlarının iptal için açılan davada mahkemenin karar verildiğini ifade etti. Kimyon, dava dilekçesinde, "Hatay 1. İdare Mahkemesinin 21.02.2019 gün 2016 / 446 E. 2019 / 276 K. sayılı kararı  ile 11.06.2013 gün ve 66-67 sayılı Belediye Meclis Kararları ile Onaylanan İskenderun Kentinin 1/5.000 ölçekli Revizyon Nazım İmar Planı ve bu plana göre onaylanan 1/1000 Ölçekli Revizyon Uygulama İmar Planları iptal edilmiştir. Bu karar Danıştay 6. Dairesinin 02.03.2021 tarih ve 2019/15721 Esas 2021/2697 Karar sayılı Kararı ile onaylanmıştır. Bu karara karşı karar düzeltme talebi de Danıştay 6. Dairesinin 19.09.2022 tarih ve 2021/6958 Esas 2022/7745 karar sayılı kararı ile red edilerek karar kesinleşmiştir. Hatay 1. İdare Mahkemesinin 21.02.2019 gün 2016 / 446 E. 2019 / 276 K. sayılı iptal kararı sonrasında İskenderun Belediye  Meclisinin  04.12.2019 tarih ve 89 sayılı kararı ve  Hatay Büyükşehir Belediye Meclisinin 23.12.2019 tarih ve 278 sayılı onama kararı ile Hatay İli İskenderun İlçe Merkezi ve yakın Çevresini kapsayan 3250 Hektarlık 1/1.000 ölçekli Revizyon Uygulama İmar Planı onaylanmıştır. 06.02.2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli 7.8 ve 7.6 büyüklüğündeki depremlerin meydana geldiği, akabinde 20.02.2023 tarihinde de Hatay merkezli 6.4 ve 5.8 büyüklüğündeki depremlerin meydana geldiği, depremlerin özellikle Hatay ilinde ve İskenderun ilçesinde büyük hasarlara ve yıkıma neden olduğu, kent merkezinde zemininin alüvyonlu ve sıvılaşma özelliğinin yıkım ve hasarlara neden olduğu tespit edilmiş. Bu durum AFAD raporlarına yansımıştır. Tespit edilen bu riskin yanında  kent merkezinde zeminde gerçekleşen 1.70 cm'ye kadar varan zemindeki çökmeler yaşanması nedeni ile; İskenderun Belediye Meclisinin 01.02.2024 tarih ve 14 sayılı kararıyla Hatay Büyükşehir Belediye Meclisi' tarafından 08.03.2019 tarih ve 72 sayılı kararı ile onaylanan İskenderun ve yakın çevresine ait 1/5.000 ölçekli Nazım İmar planına göre ikinci defa revize evize edilerek hazırlanan İskenderun ilçesi V. etap (kent merkezi) bölgesine ait 2.776 hektar büyüklüğündeki 1/1.000 ölçekli Revizyon Uygulama İmar Planı onaylanmıştır. İskenderun Belediye  Meclisinin 01.02.2024 tarih ve 14 sayılı kararı Hatay Büyükşehir Belediyesi'nin 10.10.2024 tarih ve 309 sayılı meclis kararı ile değiştirilerek İskenderun V. etap (kent merkezi) bölgesine ait merkezi ve yakın çevresini kapsayan 2776 hektar büyüklüğündeki 1/1.000 Ölçekli RevizyonUygulama İmar Planı onaylanmıştır" ifadesine yer verdi.

"Zemin değerlerine uygun olmayan yapılaşmaya onay verildi" 

İskenderun'da 2776 hektar büyüklüğündeki 1/1.000 Ölçekli  Revizyon Uygulama İmar Planına ait alanların genelde bataklık alanların   kurutulması yoluyla elde edilen alanlar olup, özellikle kent merkezindeki Çay, Kurtuluş, Muradiye, Dumlupınar, Numune, Pınarbaşı, Meydan, Piri Reis, Barbaros, Yenişehir, Süleymaniye, Savaş, Hürriyet gibi mahallelerin sıvılaşma riski taşıyan zeminler olduğu gibi 06 Şubat'taki 7.8 ve 7.6 şiddetindeki depremlerde zeminde çökmelerin yaşandığı bölgeler olduğunu ve bu koşullarda imar planında önerilen 8 katlı yapılacak şekilde yüksek katlı yapılaşmaya uygun zeminler olmadığı, bölgedeki zeminlerin sıvılaşma riski yüksek olan özellikler taşıdığının bilindiği anlatılan dava başvurusunda şunlara yer verildi: "İskenderun ilçe merkezi ve yakın çevresini kapsayan V. Etap 1/1.000 Ölçekli Revizyon Uygulama İmar Planı imar planı onayı öncesinde 2776 hektarlık alanda ait yeniden Mikro Bölgeleme Jeolojik ve Jeoetnik Etüd Raporu düzenlendiği 26.10.2023 tarihinde onaylandığı olduğu halde İskenderun merkez ve yakın çevresini kapsayan V. Etap 1/1.000 Ölçekli Revizyon Uygulama İmar Plan notlarında ve imar planı açıklama raporunun 60. sayfasında 7.2.2. Mikro Bölgeleme Etüdü başlıklı kısmında planlama alanının yerleşime uygunluk durumunun Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından 19.04.2018 tarihinde onaylanmış olan İskenderun İlçesi 1/5.000 ölçekli nazım imar planına esas mikro bölgeleme etüd raporuna göre yapıldığı göstermektedir. Çevre Şehircilik ve İklim değişikliği Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimince 26.10.2023 tarihinde onaylanan rapor dikkate alınmadan imar planı yapılması can ve mal kayıplarına neden olacağından söz konusu plan için  2018 tarihli güncelliğini / geçerliliğini kaybeden sözde raporlara dayanarak hazırlanan imar planlarında kamu yararı bulunmamaktadır. İskenderun Belediye Meclisinin 01.02.2024 tarih ve 14 sayılı kararı onaylanan 1/1000 Ölçekli Revizyon Uygulama İmar Plan değişikliği Mikro Bölgeleme Jeolojik ve Jeoetnik Etüd Raporuna göre yerleşim kararı verilmesi nedeniyle, yerleşim uygun olmayan alanlarda verilen imar planı kararları nedeniyle gerçekleşen bir kentsel plan olup, deprem sonrası kent imar planı bütünlüğü dikkate alınmamıştır. İmar plan onayı ile İskenderun zemin değerlerine uygun olmayan yapılaşmaya onay verilmiştir. 1999 depremleri sonrasında sıvılaşma riskli olan Sakarya kent merkezindeki yerleşim kararları 3. kat ile sınırlandırılmıştır. İskenderun Belediye Meclisinin  01.02.2024 tarih ve 14 sayılı kararıyla İskenderun İlçe merkezi ve yakın çevresini kapsayan 2776 Hektar büyüklüğündeki 1/1.000 Ölçekli Revizyon Uygulama İmar Planı ve bu planı değiştirerek onaylayan Hatay Büyükşehir Belediye Meclisinin 10.10.2024 tarih ve 309 sayılı kararıyla onaylanan ölçekli İskenderun V. Etap ilçe merkezi ve yakın çevresini kapsayan 2776 Hektar büyüklüğündeki  1/1.000 ölçekli Revizyon Uygulama İmar Planı onayına ait Kararının; Revizyon imar planı 3194 sayılı İmar Kanunu ile Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğe aykırıdır. Yönetmeliğe göre revizyon imar planları; Plan ana kararlarını, sürekliliği, bütünlüğü, teknik ve sosyal donatı dengesini bozmayacak nitelikte, bilimsel, nesnel ve teknik gerekçelere dayanan, kamu yararının zorunlu kılması halinde yapılan düzenlemeler olarak ifade edilmektedir. Alınan karar bu hükümlere uygun değildir. İskenderun Belediye Meclisinin 01.02.2024 tarih ve 14 sayılı kararı ile onaylanan revizyon imar plan değişikliğinde kamu yararı bulunmamaktadır. İskenderun Belediye Meclisinin 01.02.2024 tarih ve 14 sayılı kararıyla onaylanan İskenderun merkezi ve yakın çevresini kapsayan 1/1.000 ölçekli Revizyon Uygulama İmar Planı Hatay Büyükşehir Belediye Meclisinin 31.07.2019 tarih ve 163 sayılı kararıyla onaylanan 1/5.000 Ölçekli Nazım Planına ait plan hükümleri ve Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin 24.10 maddesine aykırı olacak şekilde güncel kurum görüşleri alınmadan onaylanmıştır. 1/1.000 ölçekli Revizyon Uygulama İmar Planı Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin 4.k maddesine aykırı olacak şekilde güncel bir hali hazır harita üzerinde çalışılmadan onaylanmıştır. Belirlenen yerleşim alanlarındaki nüfus projeksiyonu da belirlenen nüfusa yetecek düzeyde teknik alt yapı ve sosyal alt yapı alanları ve diğer donatı alanları yaratılmadan onaylanmış bir plandır. 1/1.000 ölçekli Revizyon Uygulama İmar Planı, ulaşım planı ve ulaşım güzergahları konusunda hiçbir çalışma yapılmadan onaylanmıştır. Kentin merkezinden geçen D-817 yolu üzerinde bulunan battı- çıktı yollar ve yan servis yolları dahi plana işlenmemiştir. Kentin ana arter imar yolu niteliğindeki Dumlupınar ve Muradiye mahalleri içinde kalan Tayfur Sökmen Bulvarının en kesiti 35.00 metreden 30.00 metreye düşürülmesinde kamu yararı bulunmamaktadır..."

“Plan anlayışı, içinden çıkılmaz kötü bir uygulama şekline dönüşmüş”

Mimar Kimyon, dava dilekçesine şöyle devam etti: "Planın Gerekçe Raporu bulunmamaktadır. Plan değişikliği ile İskenderun Aşkarbeyli mıntıkasında bulunan 1981 ve 1982 yılında onaylanan eski imar plan kararlarındaki küçük sanayi yapılaşması tamamen yok edilmiştir. Küçük sanayi sitesinde yapılaşma oranı yüzde 100 düzeyinde olup tüm yapılar bitişik nizam işyerleri şeklinde tek katlı H: 5.80 cm şeklinde yapılaşmalar olarak inşa edilmiştir. Bu nedenle revizyon imar planı ile getirilen planlama kararı ile bölgenin tamamı işlevsiz hale getirilmiş yeni imar plan kararı ile bölge Emsal =3.50 yençok= 8 kat TİCK alanına dönüştürülmüştür. Mevcuttaki küçük sanayi işyerlerinden en az 200 işyeri yapısının bulunduğu arsalarının tamamı otopark ve kısmen yeşil alan haline dönüştürülmüştür. Bu imar plan kararı ile imar uygulaması yapılması ve kamulaştırma işlemleri yaratılarak önemli hukuki sorunlar yaratılırken, kamuya önemli kamu maliyetleri yüklenerek mevcut durumu göz ardı eden hali hazır yapılaşmaları yok sayan bir plan karar anlayışıyla durum içinden çıkılmaz kötü bir uygulama şekline dönüşmüştür. Bölgede yaratılan yeni imar plan kararına göre belirlenen nüfusa yönelik teknik ve sosyal alt yapı alanları yetersizdir. 1/1000 Ölçekli Revizyon Uygulama İmar Plan değişikliği  ile Muradiye ve Dumlupınar mahallerindeki mevcut yapılaşmalar dikkate alınmadan 6 katlı meskun konut alanı yapılaşmasına açılırken yetersiz olan imar yolları da kaldırılarak sözde yeşil alanlar haline dönüştürülmüştür. Plan değişikliği ile idare mahkemesi kararlarıyla iptal kararı verilen onlarca İmar değişikliği yeniden yasallaştırılmaya çalışılmaktadır. Adeta idare mahkemesi kararlarına direnilmektedir. Teknik ve sosyal donatı alanlarının, Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliğindeki değerlerin çok altında kalması ile asgari ölçülerde planlanması gereken alanların yetersizliği nedeniyle uygulama imar planı, şehircilik ve planlama ilkelerine açıkça aykırıdır. Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinde belirtilen hükümleri gereği 350.000 kişilik nüfus için planlanması gereken en az alan miktarını sağlayamaması noktasında şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına, kamu yararına, kentsel ihtiyaçlar ve ilgili mevzuata aykırıdır."